Farsçı rejimin basqıları

Farsçı rejimin basqıları

1. İnsan Haqları

İnsan haqları baxımından 2008-də Güney Azərbaycan milli fəallarına qarşı qanunsuz basqılar daha da artdı. Qanunsuz tutuqlamalar, İttilaat idarələrinə (Təhlükəsizlik qurumlara) çağırıb təhdid edildilər.

a) Evdən, iş yerindən alınaraq bəlli olmayan məkanlarda işkəncə olan fəalların qarşısında casusluq ittihamlarının normal halə gəlməsi 2008-də daha da sürdü.

b) Zindanda olan milli fəalların siyasi bəndlərdə deyil, cinayətkar və narkotikdən yana zindanıların yanına salması və etiraf etmək şərtilə siyasi bəndə sövq edilmə siyasəti yenə də sürdü.

c) Məhkəmə hükmü ilə zindanını çəkən milli fəalların zindan içində yenidən məhküm olmaqları keçən il daha da şiddətlə davam etdi.

d) Zindanda dirənərək insani və milli haqlarindan müdafiəyə qalxan milli fəalların Azərbaycan zindanlarından Farsistan zindanlarına sürgün düşməyi keçmiş ildə sürdü. Örnək olaraq Abbas bəy Lisani Zindan sürəcini bitirərkən azad olmaq əvəzinə Yəzd zindanına sürgün salındı.

e) Təxminlərə görə, 2008-ci ilədək girovda olan yer səndlərinin sayı 10,000-i keçdi. Bu səndlər vəsiqeylə geçəri sərbəstliyə buraxılan milli fəalların özünə, atasına, anasına, bacı-qardaşına və yaxınlarına aid olan yer və ev səndləridir. Beləliklə cinayətkar rejimin siyasəti yalnız milli fəal deyil, onun bütün ailəsini girovda saxlamaqdır.

f) Keçmiş ildə. Yenə də rejimin Azərbaycan milli fəalları ev dustağı etməsi çox sərt şəkildə sürdü. Rejim tanınmış milli liderlərə xəbərdarlıq etməklə, dışarıda canlarının təhlükədə olmasını önə sürərkən dolayı yollarla onları terrorla hədələdi.

g) 2006-ci May qalxışından başlayan kütləvi həbislərin sayı 2008-ə dək 15,000 nəfəri keçdi.

h) İran ırqçı rejiminin Azərbaycan Milli Hərəkatına qarşı terror aktları da durmaq bilmədi. 2008-da 10-lar Azərbaycan fəalı çeşidli yollarla terrorist farsçı rejimin terroruna tuş gəldi. Rejim bu terrorları 2008-in son aylarında şəhid Q. R. Əmani və iki qardaşının canını almaqla yeni ilə daşıdı.

2. Dil Yasağı

2008-də qaranlıq çağda belə, uyqulanmayan Dil yasağı davam etdi. Türk dilinə qarşı basqı bütün boyudlarda sürəkli olaraq sürdürüldü. Rəsmi yasaqlıq qoyulmayan, ancaq farsçı dövlətin ana stratejisi kimi uyqulanmaqda olan türk dilinə qarşı düşmənçiliyi bütün yaşam alanlarında özünü göstərdi.
a) Yeni doğulmuş türk uşaqları üçün ana dillərində ad qoyma yasaqlığı nəyinki azalmadı, hətta sıxı bir ad dəyişmə tədbirlərilə həyata keçirildi.

b) İş yerlərinə qoyulmuş türkcə adların keçmişdən daha da sərt yasaq damqasına yuğratılması sürdü. Adı türkcə olan iş yerlərinə qarşı mali və hüquqi basqılar artdı. Onların yiyələri sürəkli gözaltına alındı.

c) Oxullarda öz ana dilində dərs verməyə qalxışan öyrətmənlərin hər addımı izlənildi. Milli öyrətmənlər sürəkli olaraq oxullarda yerləşən İttilaat mərkəzlərinə çağırılıb məmurlar tərəfindən hədələndilər. 2008-də tutulan öyrətmənlərin sayı daha da artdı.

d) Barmaq sayı çıxan türkcə öyrənci dərgilərin qalanı da 2008-də qapadıldı. Türkcə çapa hazırlanan kitablara basın izni daha da sərtləşdi. Türkcə sitələrin məsul yönətimləri gözaltına alınaraq o sitələrin fəaliyyəti donduruldu. Rejimin dışarıdan yayılan Azərbaycan sitələrinə də uydu əngəl yaratması daha genış alanda davam etdi.

3. Ekonimi sıxıntı

a) Azərbaycanın ekonomi durumu yenə də gerilədi. Rejimin sıxışdırıcı siyasəti nəticəsində azərbaycanlı kəndlilər bu ildə də öz yuvalarında köçərək böyük şəhərlərə axın etdilər. Günlük çörək əsiri olan kəndli soydaşlarımızın ürətdiyi taxıl və başqa yeyim ürənləri alıcı bulmayınca kəndlərdə fəlakətin tavanı daha da üksəldi.

b) Dünya ekonimik kirizindən şiddətlə etgilənən Azərbaycan insanının durumu farsçı rejim tərəfindən də sıxışınca %70-lıq qırmızı yoxsunluq cizgisi altına düşdü.

c) 2008-də yoxsulların əsas qidası olan çörəgin qiyməti yenə də yüksəldi. Belə ki, 2007-də 280-gramlıq Daşçörəyini 1000-qırana yoxsul kəsim haman çörəyi 2008-də 2000-qırana aldılar. Başqa anlamla desək, bir il içində millətimizin ortalama alıcılıq gücü yar-yarıya aşağıya düşdü. Halbu ki. ən kötü durumda Farsistanda bu düşügün %38 olması görünür. Yəni bir il içində Farsistanda %38 alanında bir dəhşətli bahalıq olarkən, Azərbaycanda bu alan az qala iki qata fırladı.

d) 2008-də bankların Azərbaycana qarşı olan sərt siyasətinin sonucunda kiçik və orta milli sənaye çöküşə uğrarkən işsizlik alanı da böyüməyə başladı. İşsiz qalan işçilərin məaş sıxıntılarına biganə qalan farsçı rejim, azərbaycanlıların yeni köçüş dalğasına nədən oldu.

e) Rejimin Azərbaycana qarşı ayrı-seçgilik siyasəti bütün alanlarda olarkən mətbuat meydanında da özünü göstərdi. Tehranda çıxan qazetələrə ton-ton subsitli kağaz və material verildiyi anda, Azərbaycandan rejim təsdiği altında olan üç-dörd qazetənin də subsitli kağaz və material səhmi böyük ölçüdə kəsildi.

f) Dövlətin rəsmi verilərinə görə, 2008-də, Azərbaycan sənayeinin ixracatı üçün fəlakətli il olmuşdur. Yaxın keçmişdə İran adlanan dövlətin ixracat mərkəzi olan Azərbaycanın 2008-dəki durumu 17-ci yeri alınca faciəvi il yaşadı.

4-Toplumda Qorxu!

a) 2008-də Azərbaycana ayrılan büdcənin böyük kəsimi toplumu kontroluna aid oldu. İnsanların ən adı yaşantısı rejim məmurları tərəfindən kontrol olundu. Sivil plisin gecə-gündüz kütlə içində əngələ dönüşməsilə millətin ən kiçik xoşluğuna belə rol vermədi. Iran adlanan yerin bütün başa-başında gəncliyə qarşı alınan önləmlərin ən sərti Azərbaycan payına düşdü.

b) Azərbaycan bilimyurd və oxullarında öyrəncilərin ən ufaq sərbəstlik göstəriləri İttilaatçılar tərəfindən basqıya alındı.

c) Azərbaycan alanında hələlik qapadılmayan milli yönlü sivil müsiqi oxullarının qarşısında rapor gərəkliyi qoyuldu. Belə ki, öyrəncilərin kimlik listəsinin İttilaata verilməsi gərək oldu. Bakıdan gələn konsert quruplarına Güney Azərbaycana gəlmək izni verilmədi. Yerli icraçıların konsert diləkcələri “boş salon yoxdur” bahanasilə rəd cəvab verildi.

d) Spor sahəsində 40-illik idman kompektinə malik olan Maşınsazi kimi böyük spor mərkəzlər bağlanmaq astanasına ayaq qoydu. Azərbaycanın bütün yarış stadları polis kontroluna verildi. 2008-də Azərbaycanın ən sevimli fotbal takımı olan Traxturu şəhərin mərkəzində yerləşən Bağşümal stadına yol vermədilər. Bu takımın etirazlarına sərt cəvab verən fotbal federasiyonu “Siz, yalnız öz stadınızda yarış keçirə bilərsiniz. Çünki sizin Bağsümalda olan yarışlarda məmləkətin milli əmniyyəti təhlükəyə düşür.”dedi. Bu üzdən, bu taxımı 10,000-lər tərəftarından uzaqladarkən şəhərin dışında yerləşən 3-4 minlik antroman sahədə yarışma izni verdilər.

Dirəniş və dayanışma

a) Müdafiə qurumları

Güney Azərbaycan İnsan hüquqlarını müdafiə qurumları və bu sahədə fəaliyyət göstərən aktivistlərin 2008-də də, böyük fədakarlıqları sürdü. Bu qurumların zəhmətlər sayəsində önəmli bacarılar qazanıldı. Güney Azərbaycanın haqlı səsi olmağa çalışan və bu vəzifəni uğurla yerinə yetirən bu gurumlar və şəxsləri alqışlamaq hər bir Azərbaycan türkünün borcudur. Bu arada, ADAPP, ASMAK kimi qurumların və bu qurumlarda böyük zəhmətlər çəkən Faxtə Zamani, Aliriza Cavanbəxt, Vahid Qarabağlı kimi hüquq müdafiəçilərinin yorulmadan göstərdikləri çabalar unutulmamalıdır.

Güney Azərbaycanda insan hüquqlarının pozulmasına qarşı Fars medyası bəzı istisnalar dışında, yenə də sansur gələnəyini davam etdirdi. Güney Azərbaycanların hüquqlarının pozulması qarşısında hər hansı reaksiyayi göstərməyən Frasçi (üzdən ıraq) insan hüquqları müdafiə qurumları bu il də öz doğma kimliyini göstərdi.

b) Mediya

Güney Azərbaycanlı fəallar fars şovenizmi medyasının sansuruna qarşı alternatif medya qurumlarını gəlışdirməklə, xalqımızı bilgiləndirmə yolunda geçmiş illərə qiyasla daha böyük uğurlar qazandılar. Bu sahədə GünazTV-nin qurucusu sayın Əhməd Obalı bəyi və çalışanlarının verdiyi əməyi xözəlliklə vurğulamaq gərəkir. GünazTV 2008-də proqramlarını çeşidləndirib və daha da yüksək qata qaldırdı. İnternet alanında Baybak sitəsinin sürətli bir şəkildə xəbər və fikirləri Azərbaycan türkcəsinin latin və ərəb grafikaları ilə yanaşı İngilizcə də yayım çabalarından dolayı bu sitənin qurucusu sayın Məsut bəyi, ayrıca ciddi təhlükələri gözə alaraq fədakarlıqla Güney Azərbaycan xəbərlərini yayınlayan öğrənci saytlarına özəlliklə [1] oyrenci.com, habelə [2] azadtabriz.org, [3] tabrizsesi.blo…, [4] urmusesei.com, kimi yoğun çalışmada olan bu sitə vəya blogların məs`ullarını təbrik etmək gərəkir.

Güney Azərbaycan milli hərəkatında bilimsəl litiratorun sistemləşməsində önəmli rolu olan Günazkam-ın qurucusu Davud bəyi də təbirk etmək gərəkir. Bu arada Azadtribun kimi bəzi sitələrin sansurcu və qaynağa sadıq qalmamaq kimi davranışları da üzülərək göründü. Buna örnək olaraq Güney Azərbaycan Qurtuluş Partiyası-nın yaydığı Dr. Zehtabinin işkəncə ilə öldürülmüş sənədli fotoqrafları idi. Azadtribun bu önəmli xəbərin yayılmasında iki gönüllü yanaşaraq, neçə gün sonra, inanılmaz nəzakət dışı bir sansurlu əməllə öz adına yayımladı. Demokratik və özgürlükçü bir ulus-dövlətləşmə uğruna mücadilə verən milli hərəkatımızda belə davranişlarin təsvib edilməz olduğunu qeyd etmeye ehtiyac yoxdur. Ancaq bu tənqidimizə baxmayaraq Azadtribunun da milli hərəkatımızda verdiyi əməkləri unutmamaq gərəkir.

2008-də yeni TV kanalı və radio stansiyası təsisi cəhdləri də davam etdi. Bununla da şübhəsiz ki, sağlam bir rəqabət çərçüvəsində Güney Azərbaycan öz bağımsızlığı yolunda daha sürətli və daha sağlam adımlarla irəliyəcəkdir. Bu arada dünyanın çeşidli ölkələrində yaşayan Güney Azərbaycanlıların qurduqları yerəl radioların da önəmi hər kəs tərəfindən bilinməkdədir.

Bütün bu gəlişmələrə baxmayaraq, Güney Azərbaycan medyasında, istər məzmun, istərsə də uyğulanan demokratik pirinsiplər baxımından, gözlənilən yerdə olduğumuzu söyləyə bilməmiz hələlik mümkün deyildir. Fikrimizcə demokratik bir mücadilənin dəyərlərindən sayılan obyektivlik, şəffaflıq və əmanətdarlıq ilkələri, Güney Azərbaycan medya organlarının vazgeçilməzləri içərisində yer almalıdır.

c) Təşkilatlanma

Güney Azərbaycanda yaşayan millətin tam mütəşəkil bir toplum olduğunu söyləmək doğru olmayacaqdır. Bunun da çeşidli sosioloji səbəbləri vardır. Sözsüz ki, Farsçı siyasi kültürün Güney Azərbaycanda olan etgisi bu səbəblərin başında gəlir. Qıssacası, G.Azərbaycan milli hərəkatıyla bağlı professional bir təşkilatçılıq yoxdur. Bunun səbəbləri isə, araşdırılması gərəkən bir problem olaraq qarşımızda durmaqdadır. Üzülərək demək gərəkir ki, 2008-də də bu yöndə qapsamlı addımların atılmasına tanıq olduq.

d) Diplomatik və uluslararası güc mərkəzləri ilə əlaqələr

Güney Azərbaycan Milli Hərəkatının tək bir təmsilcisi olmadığı və ya bu hərəkata bağlı olan siyasi guruplar, teşkilatlar və partiyaların bir çatı altına gəlməyib milli cəbhə təşkil etmədikləri üçün, ortaq güclərini ortaya qoymaqdan acizdirlər.

Güney Azərbaycan milli hərəkatında böyük iddialar, hədəflər və umudlarla yola çıxan Dünya Azərbaycanlıları Konqresində keçdiyimiz il yenə də enerji əriməsi, bir-birini yıpratmalar və ixtilaflar dəvam etdi. Digər tərəfdən 2008-də bəzi ölkələrin parlamentlərində İran ırqçı rejimin G.Azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi basqılar anlatıldı. Ancaq bu girişimlərin, məsələnin həlinə yönəlik uluslararası basqı və bazarlıq mexanizmlərini hərəkətə keçirmədə yetərli olmayacağı açıqdır. Güney Azərbaycanın qurtuluşu yolunda mücadilə verən təşkilat və partiyalar ancaq öz aralarındakı ixtilafları bir kənara qoyaraq ortaq nöqtələr ətrafında bir araya gəlməklə ciddi addımlar ata biləcəklər.

Güney Azərbaycan türklərinin, nufus olaraq İran adlanan siyasi varlığın çoxunluğunu oluşdurmasına baxmayaraq Uluslararası güclərin stratejilərində Güney Azərbaycan Milli Hərəkatı faktoruna gərəkli yerin verilməməsi ciddi mənada düşündürücüdür. Şübhəsiz ki, bunun ən önəmli səbəblərindən birisi Güney Azərbaycanlıların çox parçalı bir siyasi fəaliyət yürütmələri və professional hərəkət etməkdə zəif qalmalarıdır.

Güney Azərbaycan Qurtuluş Partiyasi
Yönətim Qurulu
Yanvar 2009