AZƏRBAYCANIN NEFT QATARI PARTLADILDI

AZƏRBAYCANIN NEFT QATARI PARTLADILDI
Rusiyadan ölkəmizə qarşı daha bir təxribat
“Azpetrol”a məxsus benzin sisternləri Gürcüstanda minaya düşdü və yandı



Dünən Gürcüstanın qərbində, Rusiya qüvvələrinin boşaltdığı Qori şəhəri yaxınlığında güclü partlayış baş verib. “Röyter” agentliyinin hadisə yerinin yaxınlığında olan əməkdaşı xəbər verib ki, Qoridən 5 kilometr məsafədə Skra kəndi yaxınlığında neft məhsulları daşıyan qatar partladılıb. Nəticədə güclü yanğın başlayıb, alov və qara tüstü buludu Qori şəhərinin üzərini bürüyüb. Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Tota Utiaşvili bildirib ki, ilkin məlumatlara görə, qatar mina qoyulmuş yoldan keçərkən partlayıb.

“İlkin məlumata görə, qatar yoldan keçərkən mina işə düşüb, bu minanın Rusiya qüvvələri tərəfindən yola yerləşdirildiyi şübhə doğurmur.” Bildirilir ki, partlayış Tiflisdən Qori şəhərindən keçməklə Poti və Batumi limanlarına aparan dəmir yol xətti üzərində baş verib. Bu yolla Azərbaycanda Gürcüstan limanlarına neft və neft məhsulları daşınırdı. Məlumatlara görə, hadisə yerinə heç kim buraxılmır, xəsarət alanlar və ölənlər haqda məlumat yoxdur.
Bildirilir ki, qatarda Azərbaycanın “Azpetrol” şirkətinə məxsus benzin sisternləri olub. Yanğının qatarın 13 vaqonunu əhatə etdiyi barədə məlumatlar var idi. Qatarın Azərbaycana məxsus olmasını Dövlət Dəmiryolu İdarəsində də təsdiqləyirlər. İdarəninÿ Yükdaşıma İstehsalat Birliyi yol rəisinin müavini İsfəndiyar Kərimovun ANS-ə verdiyi məlumata görə, qatarÿ Kaspi rayonunda dəmiryolu körpüsünün partladılmasından sonraÿ müvvəqqəti olaraq Qoridə qalmalı olub. Onun dediyinə görə, Dövlət Dəmiryolu İdarəsinin Gürcüstan bölməsinin əməkdaşları hadisə yerinə ezam olunub. Qatardakı yanğının söndürülməsi üçün əraziyəÿ xeyli sayda yanğınsöndürən cəlb edilib.
Digər məlumata görə, partlayış Gürcüstan ordusunun Qori şəhərindəki dağıdılmış hərbi bazasının yaxınlığında baş verib. Gürcüstan Dəmir yol İdarəsinin ekstremal xidmətinin hadisə yerinə gələn işçiləri vaqonlardan 19-nu partlayış zonasından uzaqlaşdıra biliblər. Xəbər verildiyi kimi, avqustun 16-da Gürcüstanın Kaspi rayonundan keçən dəmir yol xətti üzərindəki körpü partladılıb. Nəticədə Azərbaycan neftinin qatarlarla Gürcüstan limanlarına daşınması dayanıb. Körpünün bərpasının bir neçə günə başa çatacağı gözlənilirdi. Son məlumatlara görə, hadisə yerinə göndərilən yanğınsöndürənlər güclü alovu söndürə bilməyiblər. Günün sonunda yanğın hələ davam edildi. Qeyd edək ki, partlayan vaqonların hər birində təqribən 60 ton neft məhsulları olub.

Rusiya qoşunlarını çəkməkdən imtina edir

Neft daşıyan qatarın partladılması Rusiyanın artıq Gürcüstanda diversiya əməliyyatlarına başladığını təsdiq edir. Beynəlxalq birliyin güclü diplomatik təzyiqlərindən sonra Rusiya avqustun 8-də Gürcüstana yeritdiyi qoşunlarının əsas hissəsini geri çəkib, lakin ruslar hələ də Gürcüstanın strateji əhəmiyyətli neft limanı Potini, Zuqdudi və Senaki şəhərlərində qalır. Dünən NATO bir daha Rusiyanı öz qoşunlarını Gürcüstandan bütünlüklə çıxarmağa çağırıb. Alyansın nümayəndəsi Karmen Romero bildirib ki, ruslar avqustun 6-na olan mövqelərinə geri çəkilməlidir. “Bizim mövqeyimizə görə qoşunları böhrandan əvvəlki mövqelərdə dayanmalıdır, Rusiya qoşunlarının Gürcüstandan tam çıxarılması baş verməyincə situasiyanın normallaşdığı haqda danışmaq olmaz.” Xatırladaq ki, Rusiyanın müdafiə naziri Anatoli Serdyukov qoşunların çıxarılmasının tam başa çatdığı haqda prezident Dmitri Medvedevə raport verib. Onun bildirdiyinə görə, qoşunların çıxarılması avqustun 22-də axşam başa çatıb. Lakin Rusiya bəyan edir ki, Cənubi Osetiya ətrafındakı təhlükəsizlik zonasında stasionar blok-postlar yerləşdirir, həmçinin Poti şəhərini tərk etmək niyyətində deyil.
Qoşunların çıxarılmasının ləngiməsi ilə bağlı atəşkəs razılaşmasının imzalanmasında vasitəçilik etmiş Fransa prezidenti Nikol Sarkozi üçüncü dəfə Medvedevə zəng edib. Hər iki prezidentin mətbuat xidmətlərinin yaydığı məlumata görə, telefon danışığı zamanı qoşunların çıxarılması proses müzakirə olunub. Sarkozi ilə Medvedev Cənubi Osetiya ətrafında təhlükəsizlik zonası barədə də müzakirələr aparıblar. Rusiya iddia edir ki, atəşkəs razılaşması ona Cənubi Osetiyanın ətrafında 15 kilometr enində bufer zonası yaratmağa imkan verir. Lakin Fransa və digər NATO ölkələri bəyan edir ki, sazişə görə Rusiya həmin zonada ancaq patrul xidməti apara bilər. Bildirilir ki, telefon danışığı zamanı Sarkozi Cənubi Osetiya və Abxaziyadakı Rusiya qüvvələrinin ATƏT sülhməramlıları ilə əvəz edilməsi haqda məsələ qaldırıb. Lakin Medvedev bunu dəstəkləməyib. Digər məlumata görə, Rusiya avqustun 8-dən sonra Abxaziyaya yeritdiyi qüvvələrini də çıxarmağa başlayıb, lakin bu bölgədə azı 2 minlik kontingent saxlayır.

Poti limanında NATO-Rusiya qarşıdurması yarana bilər

Gürcüstan tərəfinin məlumatlarında isə deyilir ki, Rusiya hərbçiləri yenidən ölkənin mərkəzi hissəsində postlar qururlar. Belə ki, dünən Qori-Saçxere avtomobil yolu üzərində postlar qurulub. Potinin girişində isə hələ də Rusiya tankları qalır. Məlumatlara görə, ruslar Potinin həndəvərindən Senaki hərbi-hava bazasına gedən yolu hələ də bağlayıblar. Onlar həmçinin cənuba, Batumiyə gedən yolu da kəsiblər. Rusiya Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının rəis müavini general-polkovnik Anatoli Noqovitsin bəyan edib ki, ruslar Fransa prezidentinin təklif etdiyi plana uyğun hərəkət edirlər. O, Poti limanına nəzarət edilməsinin səbəbini belə açıqlayıb: “Qara dənizdəki vəziyyət göstəriir ki, şərait pisləşir. NATO ölkələri humanitar yardım gətirmək adı ilə dənizdə qüvvələrini cəmləşdirmək istəyirlər. Avqustun 21-də Qara dənizə daxil olmuş ispan və alman freqatlarına əlavə olaraq, dünən Polşaya məxsus freqat və Amerika donanmasına məxsus döyüş gəmisi Bosfor körfəzinə daxil olub. Düşünmürəm ki, bütün bunlar regionda vəziyyətin sabitləşməsinə xidmət edir.”
Dünən Potidə ruslar “Assoşeyted press” agentliyinin çəkiliş qrupunu atəşə tutublar. Bildirilir ki, jurnalistlər şəhərin girişindəki Rusiya hərbi postlarını çəkərkən xəbərdarlıq edilmədən onlara atəş açılıb. Daha sonra Rusiya hərbçiləri jurnalistləri saxlayıblar və polis idarəsinə aparıblar. Bir neçə saat sonra onlar azad edilib. Ancaq ruslar Amerikanın xəbər agentliyinin əməkdaşlarının kameralarını alaraq sındırıblar. Bildirilir ki, ruslar Poti səngərlər qazaraq möhkəmlənir, limana daxil olan bütün humanitar yardımlara nəzarət etməyə çalışır. Rusiya qüvvələri iki gün əvvəl Qori şəhərini tərk etsələr də dünən yenidən şəhərin yaxınlığındakı kəndlərdə mövqe tutublar. Onlar Qoridən Tiflisin 35 kilometrliyindəki İqoeti qəsəbəsinə gedən yolun üzərində postlar qurublar.

İlk Amerika hərbi gəmisi Gürcüstan sahillərinə yan aldı

Gözlənilir ki, Amerikanın Gürcüstana humanitar yardım gətirən ilk hərbi gəmisi-"McFaul" dünən Poti limanına yan alacaqdı. Lakin liman rusların nəzarətində olduğuna görə gəmi Batumi limanına istiqmətlənib. Gəmidə 16 milyon dollarlıq humanitar yardım, o cümlədən uşaq qidası, gigiyenik vasitələr, odeyal və ərzaq olduğu bildirilir. NATO-ya aid daha iki hərbi gəmi Gürcüstana yardım üçün Türkiyənin Bosfor boğazından keçib. Onların da Batumiyə yan alacağı gözlənilirdi. Dünən həmçinin Bosfor boğazından Amerika hərbi dəniz qüvvələrinə aid “Dallas” keşikçi kateri Qara dəniz sularına daxil olub. O, Gürcüstana humanitar yardım daşıyan gəmilərin mühafizəni təşkil etməlidir. Poti limanının direktor müavini Vaxtanq Lemoncava deyib ki, mövcud təhlükə ilə bağlı NATO gəmiləri Batumiyə yan alacaqlar.

Amerika gəmilərinin keçidi Türkiyədə ajiotaj doğurub

Bu arada, Türkiyədə Gürcüstana humanitar yardım aparan Amerika və Polşaya məxsus hərbi gəmilərin İstanbul boğazından keçməsi ciddi əks-səda doğurub. Müxalifət hökuməti gəmilərin Qara dənizə hərəkətini tənzimləyən Montre sazişinə dəqiqliklə riayət etməyə çağırıb. Baş nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan isə gəmilərin Türkiyə boğazlarından sazişə uyğun olaraq keçdiyini bildirib. Hərbi gəmilərin İstanbul boğazından keçməsi prosesi dünən Türkiyənin bəzi televiziya kanalları tərəfindən canlı yayınlanıb.
Amerika və Polşaya məxsus hərbi gəmilər artıq Türkiyənin ərazi sularını tərk etsə də, bu məsələnin ortaya çıxdığı gündən başlayan müzakirələr hələ də səngiməyib. Məsələ ondan ibarətdir ki, Türkiyənin də qoşulduğu Montre sazişi Qara dəniz sahilində olmayan ölkələrin hərbi gəmilərinin bu hövzəyə daxil olması ilə bağlı müəyyən məhdudiyyətlər nəzərdə tutur. Ana müxalifət lideri Dəniz Baykal iqtidara müraciət edərək, Montre sazişinin şərtlərinə riayət edilməsi ilə bağlı son dərəcə diqqətli olmağa çağırıb.
Ərdoğan isə bildirib ki, sazişin nəzərdə tutduğu müddəalara tam riayət edilib. Vaşinqton Gürcüstana ağırlığı 69 min tona çatan və xəstəxana funksiyası yerinə yetirən gəmi göndərməyi planlaşdırırdı. Ərdoğan deyib ki, Ankara Montre sazişinə zidd olduğu üçün bu gəminin Türkiyə boğazlarından keçməsinə icazə verməyəcəyini bildirib. Daha sonra başqa gəmilərin Gürcüstanın Qara dəniz sahillərinə keçməsi məsələsi isə saziş çərçivəsində həll edilib.Türkiyə coğrafi mövqeyi etibarilə bu məsələdə bir növ əsas tərəflərdən birinə çevrilib. Eyni zamanda, Ankara Gürcüstandakı hadisələrdən sonra regionda gərginliyin səngiməsi üçün müəyyən səylər göstərir. “Türkiyədə qışqırsaq, Gürcüstanda eşidilər. Bu qədər yaxın olduğumuz üçün səylər göstəririk” deyə Ərdoğan bildirib.

Gürcüstan Ərdoğanın Qafqaz platformasında yer almayacaq

Xəbər verildiyi kimi, Türkiyə Rusiyanın Gürcüstana hərbi müdaxiləsindən sonra Qafqazda sülh və təhlükəsizlik platforması yaradılması ilə bağlı ideya irəli sürüb. Təcili Moskvaya, Tiflisə və Bakıya səfərlər edən Ərdoğan bu ideya ilə bağlı danışıqlar aparıb. Lakin Gürcüstan Rusiya ilə bir sırada həmin platformada yer almayacağını elan edib. Gürcüstanın Ankaradakı səfiri Qrigol Mqaloblişvili NTV kanalına müsahibəsində bildirib ki, son rus əsgəri Gürcüstan ərazisini tərk etməyənə qədər Rusiya ilə eyni platformda iştirakdan söhbət gedə bilməz. Səfir Abxaziya və Cənubi Osetiyadakı Rusiya sülməramlılarını da nəzərdə tutur. Bu bəyanatdan sonra Ankaranın səylərinin taleyi də qaranlıq görünür. Türkiyədəki müşahidəçilər Ərdoğanın təşəbbüsünə əvvəldən çox pessimist yanaşırdılar. İndi aparıcı icmalçılar, xarici siyasət üzrə ekspertlər bildirirlər ki, bölgədə sülh və təhlükəsizlik üçün səy göstərmək xeyirli bir təşəbbüs olsa da, regionda vəziyyət getdikcə qarışır, Rusiya, NATO və digər tərəflər arasında münasibətlər gərginləşir və Ankara belə ağır yükün altına girməklə özünü çıxılmaz vəziyyətə sala bilər.

Rusiya diversiya əməliyyatlarına başlayır

Gürcüstan KİV-ləri isə xəbər verir ki, Rusiyanın ölkə ərazisində bir sıra təxribatlar həyata keçirmək planları ilə bağlı məlumatlar var. Məlumatlara görə, Rusiya diversantları Gürcüstan ordusunun anbarlarından ələ keçirdikləri hərbi formaları geyərək Cənubi Osetiyanın bəzi kəndlərində yerli əhaliyə hücumlar edəcəklər. Bununla da Gürcüstanın atəşkəs razılaşmasını pozması haqda təbliğat başlayacaq. Digər məlumatlara görə, Rusiya diversantları Gürcüstan ərazisində mühüm kommunikasiya xətlərini də partlada bilər. Artıq dünən Cənubi Osetiya separatçıları bildiriblər ki, Gürcüstan bölgənin sərhədlərinə hərbi texnika və qüvvə cəmləşdirir. Gecə saatlarında isə Cənubi Osetiyanın kəndləri atəşə tutulur. Rusiyanın planlaşdırdığı diversiya əməliyyatlarının məqsədi Gürcüstanda vəziyyətin stabilləşməsinə yol verməmək və bu ölkəni daimi təhdid altında saxlamaq məqsədi daşıyır.