Türk Dünyasının inteqrasiya prosesləri sürətlənməlidir

Bu gün Gürcüstan daha çox Avroatlantik məkana, Rusiyanın vassalı kimi Ermənistan daha çox MDB-yə inteqrasiya edir, Azərbaycan isə belə demək mümkünsə, bir növ aralıq mövqe tutur.

Belə olan halda həm Rusiyadakı, həm Qərbdəki, Avropadakı maraqlı qüvvələr Azərbaycanı öz tərəflərinə çəkmək, burada öz maraqlarını təmin etmək üçün Azərbaycanda daxili çaxnaşmaların yaradılması istiqamətində cəhdlər göstərə bilərlərmi? Gürcüstanda yaşanan gərgin hadisələrin Azərbaycanda da yaşadılması cəhdləri gözləniləndir?

Millət vəkili Gültəkin Hacıbəyli deyir ki, əslində Azərbaycanın başqa çıxış yolu yoxdur. Ölkəmiz çox təhlükəli coğrafiyada yerləşir, şimaldan və cənubdan kifayət qədər ciddi iddiaları, niyyətləri olan dövlətlərin əhatəsindədir.

Hətta Azərbaycanın şərq və qərb qonşularının zaman-zaman istər açıq, istərsə də gizli formada ölkəmizə qarşı ərazi iddialarını səsləndirməsi faktları göz önündədir. Belə bir gərgin qonşuluq mühitində yaşayan Azərbaycanın atdığı hər bir addım ölçülüb-biçilmiş və balanslaşdırılmış bir siyasətə hesablanmalıdır.

Gültəkin Hacıbəyli bu baxımdan hazırda rəsmi Bakının tutduğu mövqeni düzgün sayır. Əks addımlar atmaq birmənalı olaraq, bir tərəfə həddindən artıq meyllənmək, odla oynamaq effektini verə bilər.

Onun sözlərinə görə, sözsüz ki, Azərbaycana istər Şərqdən, istər Qərbdən müdaxilə cəhdləri var. Həm Rusiya, həm də Qərb tərəfdən vaxtaşırı Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatına müdaxilə etmək, Azərbaycan cəmiyyətində müəyyən bir destablizasiya faktoru rolunu oynayaraq gərginlik yaratmaq niyyətləri olub və bu gün də mövcuddur.

Ancaq bu günə qədər Azərbaycan hakimiyyəti bu cəhdlərin qarşısını həmişə alıb. Millət vəkili dedi ki, Cənubi Qafqaz uğrunda mücadilə əslində Azərbaycan uğrunda mücadilədir, əsas karbohidrogen ehtiyatları ölkəmizdə yerləşir.

Azərbaycan dünya bazarına neftini, qazını çıxarmaqla nəinki özünün milli, hətta Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında ciddi rol oynayır. Bu da, faktiki olaraq Rusiyanın maraqlarına heç bir dərəcədə uyğun gəlmir.

Gültəkin Hacıbəyli vurğuladı ki, istər əhalisinin sayı, istər ərazisi baxımından aparıcı dövləti olmaqla Cənubi Qafqazın əsas söz sahibinə çevrilən bir dövlətdir. Bununla yanaşı, iqtisadi baxımdan Azərbaycan Cənubi Qafqazın lider dövlətidir. Bir fakt da nəzərdən qaçmamalıdır ki, Azərbaycan bu gün Türk Dünyasının birləşdirici həlqəsidir, Türkiyə ilə Orta Asiya arasında körpü rolunu oynayan bir ölkədir.

Bundan başqa, Azərbaycan Cənubi Qafqazda xarici ölkə əsgərinin ərazisini tərk edən ilk dövlətidir. Yəni rus qoşunları 1992-93-cü illərdə Azərbaycanı tərk edib. Faktiki olaraq Qarabağ münaqişəsinin daha gərgin bir fazaya qədəm qoyması, Azərbaycan ərazilərinin işğalı məhz həmin dövrdən sonra başlayıb:

"Əslində Azərbaycan Cənubi Qafqaz uğrunda savaşın əsas həlqəsi, məqsədidir, bununla belə, bu gün münaqişənin gərginliyi Azərbaycan üzərindən Gürcüstana yönəldilib. Bu gün artıq Cənubi Qafqaz uğrunda mücadilənin, savaşın, münaqişənin mərkəzi Tiflisdədir, Gürcüstandadır, Azərbaycanda deyil. Azərbaycanın Cənubi Qafqaz uğrunda savaşın əsas mərkəzi, hədəfi olmasından yayındırılmasında, çıxarılmasında mərhum dövlət başçısı Heydər Əliyevin müstəsna xidmətləri var.

Əgər Cənubi Qafqaz uğrunda mücadilənin, mübarizənin başlıca hədəfi neft və qazla bağlı idisə, artıq bu gün neft və qaz ölkəsi olan Azərbaycan yox, Gürcüstan bu məlum mücadilənin, münaqişənin gərginlik mərkəzindədir. Mənə elə gəlir ki, bu siyasəti davam etdirmək Azərbaycanın bölgədə mövcudluğunu, müstəqil inkişafını təmin etmək üçün yeganə alternativsiz yoldur".

Gültəkin Hacıbəyli bildirdi ki, qonşu dövlətlərin hamısı ilə normal münasibətlər qurmağa, çoxdan bəri yaranan münasibətləri davam etdirməyə çalışmalıyıq. Öz müstəqilliyimizi qorumalı, müstəqil xarici siyasət kursumuzu həyata keçirməkdə davam etməliyik.

Bütün bunlarla yanaşı, türk dünyasına inteqrasiya prosesləri də sürətlənməlidir: "Azərbaycanın kökləri ilə, tarixilə, qanıyla, mənəviyyatıyla bağlı olduğu Türk Dünyasına inteqrasiya meylləri qərbdə və şərqdə narahatçılıq doğurmamalı, əlavə gərginliyə səbəb olmamalıdır. Əksinə, barışdırıcı, birləşdirici, sülhyaradıcı amil olaraq dəstəklənməlidir".

Qarşıdan növbəti bələdiyyə və 2010-cu il parlament seçkiləri gəlir. Maraqlı qüvvələr, Cənubi Qafqaz uğrunda mücadilə aparan dairələr öz maraqlarını təmin etmək məqsədilə sözügedən seçkilər zamanı bu mücadilənin, mübarizənin gərginlik mərkəzini, episentrini yenidən Azərbaycana keçirməyə cəhd göstərə bilərlərmi? Millət vəkili belə cəhdlərin dünən də, bu gün də, sabah da olacağını söylədi.

Ancaq mövcud hakimiyyət Qərb və Şərqlə münasibətlərini kifayət qədər savadlı və uzaqgörən əsasda qurmağı bacarıb: "Ona görə indi düşünmürəm ki, Qərbin və Rusiyanın maraqları Azərbaycanda ciddi destablizasiya yaratmağa xidmət etsin və yaxud yaratmağı qarşısına məqsəd qoysun. Bununla belə, istər-istəməz Azərbaycanda vəziyyətə nəzarət etmək, Azərbaycan hakimiyyətinə təsir və yaxud təzyiq göstərmək üçün müəyyən rıçaqlara malik olmaq həmin qüvvələrdən ötrü arzuedilən olardı.

Demək istəyirəm ki, bu yöndə istənilən cəhd ehtimalları kifayət qədər realdır. Ancaq Azərbaycan prezidentinin kifayət qədər soyuqqanlı, gələcəyə hesablanmış praqmatik siyasətinə görə indiki halda bu cəhdlərin davam etdirilməsi gözlənilən deyil".

Yeri gəlmişkən, bir müddət öncə ABŞ prezidenti Barak Obama Beynəlxalq Söz Azadlığı Günü ilə bağlı verdiyi bəyanatında Azərbaycanın adını Kuba, Zimbabve, Eriteriya kimi avtoritar və totalitar quruluşa malik ölkələrlə bir sırada çəkib.

Belə olan halda qarşıdan gələn hər iki seçkilə də bağlı ABŞ hakimiyyətinin mövqeyi öz kəskin, sərt üslubuyla seçilə bilərmi? Gültəkin Hacıbəyli belə düşünmür və hesab edir ki, bundan sonra belə bəyanatlar səslənməyəcək və ən azı Barak Obama növbəti fikirlərini səsləndirərkən daha ciddi məqamlara, arqumentlərə, bölgəmizin reallığını daha düzgün ehtiva edən məlumatlara əsaslanacaq:

"Digər tərəfdən, əgər Barak Obama fikir və söz azadlığının, bütövlükdə istənilən azadlıqların kobud şəkildə pozulması ilə bağlı bizim bölgədən konkret nümunə göstərmək istəyirdisə, o zaman onun qarşısında Ermənistan nümunəsi vardı.

Bu günə qədər 54 nəfər siyasi məhbusu və 4 keçmiş millət vəkilini həbsdə saxlayan Ermənistan bunun üçün çox gözəl "nümunə" ola bilərdi. Əgər Barak Obamaya jurnalistlərin həbs olunması, fikir və söz azadlığının kobud şəkildə pozulması və bu faktların kifayət qədər gerçək, çox olması ilə bağlı nümunə lazım idisə, bunun üçün elə bizim digər qonşularımızı da göstərə bilərdi".

O, söhbətin şimal və cənub qonşularımızdan getdiyini qeyd etdi: "Bütün beynəlxalq insan hüquqları təşkilatlarının hesabatlarına görə, Rusiya, eləcə də İran jurnalist ölümlərinə görə dünyada liderlik edən ölkələrdəndir.

Əgər Barak Obamaya nümunə lazım idisə, məhz bu ölkələrin adını çəkə bilərdi. Özü də Azərbaycanın adını Kuba, Zimbabve kimi ölkələrlə bir yerdə çəkmək, onlarla eyniləşdirmək mənə elə gəlir ki, Barak Obamanın bütövlükdə bu bəyanatını qeyri-ciddiyə almaq üçün əsas verir.

Bir də ona görə ki, Azərbaycan antiterror koalisiyasının üzvü kimi hər zaman terrorla mübarizədə ABŞ-ın yanında olub və İslam ölkələri arasında ABŞ-ın antiterror mübarizəsinə dəstək verən ilk ölkədir.

Azərbaycanın bu addımının İslam ölkələrilə münasibətlərə müəyyən qədər sərinlik gətirməsinə, müəyyən problemlərin yaranmasına baxmayaraq, ölkəmizin antiterror koalisiyasında iştirakı faktdır, reallıqdır. Bu gün Azərbaycan ABŞ-ın bölgədə ən layiqli, ən etibarlı tərəfdaşıdır.

Milyardlarla dollar civarında ABŞ sərmayələri ölkəmizə yatırılıb və yatırılmaqdadır. Bu tipli bəyanatlar səsləndirilərkən bu faktların, bu məqamların hamısı nəzərə alınmalı, onların heç biri diqqətdən qaçırılmamalıdır".

Ermənistanda "səfir böhranı" İşğalçı ölkə maliyyət problemləri ucbatından bir neçə ölkədə diplomatik missiyalarının açılması prosesini dayandırıb Yaranmış böhrana görə Ermənistan üç ölkədə - Finladiya, Litva və Yaponiyada səfirliklərin açılması prosesini dayandırmaq məcburiyyətində qalıb.

Bu barədə ölkə parlamentinin iclasında büdcənin yerinə yetirilməsilə bağlı çıxış edən Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Arman Kirokasyan parlamentarilərə məlumat verib. Onun sözlərinə görə, hökumət 2009-cu ilin sonlarınadək problemin aradan qaldırılmasına çalışacaq: "Ermənistanın dünyanın müxtəlif ölkələrində 47 diplomatik nümayəndəliyi var.

Ancaq onların yerləşdiyi binalardan yalnız 14-ü Ermənistanın mülkiyyətidir. Biz mülkiyyətimizdə olan binaların sayını artırmalıyıq. Hazırda diaspor qurumları tərəfindən Ermənistan hökumətinə 12 bina hədiyyə edilib.
Ramiz Mikayıloğlu