İran Azərbaycan ticarət əlaqələrində narkotika problemi

Azərbaycanın ticarət fəaliyyəti ilə məşğul olan şirkətləri İİR-dən böyük həcmdə mal idxal edir. Son illərdə bu malların içərisində natkotik maddələrin mövcudluğu faktları getdikcə artmaqdadır.



Gömrük və sərhəd işçilərinin sərhəddə şübhə doğuran malları ciddi şəkildə yoxlaması bu sahədəki faktların ortaya çıxmasına səbəb olmuşdur. Onların sayıqlığı dekabr ayının axırlarında Azərbaycan Respublikasına qanunsuz yolla yəni kiçik həcmli qayıqlarda və avtomobilin xüsusi düzəldilmiş yerlərində İran həşişi keçirən mütəşəkkil dəstənin yaxalanmasından sonra daha da artmışdır. Məlum olmuşdur ki, İİR-dən böyük həcmdə mal alan azərbaycanlılar öz sifarişlərindən imtina etmək məcburiyyətində qalıblar. Belə ki, narkotika tacirləri iş adamlarına hədə-qərxu gələrək onların həyatlarına təhlükə yarada biləcəklərini söyləyirlər.

İİR-də narkotiklərlə bağlı vəziyyət çox ağırdır. İranın hüquq-mühafizə orqanları hər ay 60 tondan çox narkotik vasitə aşkarlayır, bu isə ümumi dövriyyənin cəmi 10-15 %-ni təşkil edir. İran hökuməti dekabr ayında ölkədə olan 800.000 narkomanın, həmçinin daima məcburi müalicə mərkəzlərində saxlanılan 220.000 nəfərin reabilitasiyası üçün yeni planı açıqlamışdır. Lakin İİR-in narkotiklərlə bağlı problemləri bunlarla qurtarmır. İranda narkotik vasitələrin istifadəçilərinin çox olmasına qonşu Əfqanıstanda ildən-ilə daha çox narkotik vasitələrin istehsalı böyük təsir edir. Bununla yanaşı, İİR həşiş istehsalına görə dünyada birinci yerdədir. İİR-də istifadə olunmayan narkotik vasitələr isə qonşu ölkələrə, əsasən də Azərbaycan Respublikasına ixrac edilir.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanlılar İranla ticari əlaqələrə girməyə ehtiyat edirlər. Buna səbəb kimi İran banklarının beynəlxalq maliyyə sanksiyalarına məhəl qoymayaraq müxtəlif maliyyə maxinasiyalarında iştirak etmələri, indi isə daha bir əngəl yəni mallar arasında narkotik vasitələrin gizlədilə bilməsi halları göstərilir.

Dekabr ayında baş vermiş insidentdə İİR-dən Azərbaycan Respublikasına qayıqlarla və avtomobillə gətirilən 230 kiloqramdan çox həşiş saxlanılmışdır. Hazırda Azərbaycanın təhlükəsilik orqanlarının müvafiq qurumları bir neçə yeni hallarla bağlı istintaq aparır. Məlum olmuşdur ki, İranda qanuni ixrac edilən mallarin içində narkotik maddələri gizlətməklə sərhəddən keçirdən bir neçə mutəşəkkil cinayətkar dəstə fəaliyyət göstərir. Azərbaycan tərəfində əlaqədar strukturlar narkotik və kontrabanda malı ilə mübarizəni sərtləşdirdikləri barədə xüsusi xəbərdalır etmiş və yaxalananların qanunun tələblərinə uyğun olaraq məsulliyətə cəlb ediləcəyini bəyan etmişdir. Bütün bu risklər isə Azərbaycan şirkətlərinin İİR-lə ticarət əlaqələri saxlamağa dair marağının azalmasına səbəb olur.