Sərhəd əvvəlcə həftədə bir dəfə açılacaq... Türkiyə-Ermənistan danışıqlarının bəzi detalları üzə çıxıb

Türkiyə ilə Ermənistanın münasibətlərin normallaşması istiqamətində ilkin anlaşmanın imzalamağa yaxınlaşdıqlarına dair yeni bir məlumat yayılıb.
"Hürriyet" qəzeti xəbər verir ki, yaxın zamanlarda imzalanması ehtimal olunan anlaşma mətni Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı sərhədin simvolik olaraq həftədə bir dəfə açılmasını nəzərdə tutur. Sərhədlərin tamamən açılması isə danışıqlar başa çatdıqdan sonra mümkün olacaq. Razılaşmada diplomatik əlaqələrin ortaq variantının da əksini tapdığı xəbər verilir. Həmin varianta görə, Türkiyə və Ermənistan diplomatik əlaqələrini Tiflis üzərindən həyata keçirəcək - Ermənistanın Gürcüstandakı səfiri Ankarada, Türkiyənin səfiri isə İrəvanda akkreditə olunacaq.
Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı danışıqlarda Azərbaycanın işğal olunmuş 5 rayonunun boşaldılması, enerji sahəsi başda olmaqla 3-4 məsələdə əməkdaşlıq edilməsi ilə bağlı niyyət bəyanatları da müzakirə mövzusudur (Media forum).
Bu arada Azərbaycanın Qarsdakı baş konsulu Həsən Zeynalov ANS-ə müsahibəsində bildirib ki, İqdırda və Ermənistanın Türkiyə ilə həmsərhəd keçid məntəqələrində binalar təmir olunur və yollar abadlaşdırılır. Baş konsuluun sözlərinə görə, Qars və İğdır əhalisi sərhədlərin açılma səbəbini anlamır və bundan ciddi narahatlıq duyurlar:"Əhali sərhədlərin açılmasının əleyhinədir".
Türk Tarix Qurumunun keçmiş rəhbəri, professor Yusuf Halaçoğlu isə hesab edir ki, Türkiyə-Ermənistan sərhədini açmağa heç bir hökumətin gücü çatmaz. "Ermənistanla sərhədlərin açılması sadəcə Türkiyənin məsələsi olmadığına görə, burada Azərbaycanın bir kənarda tutulmasından söhbət gedə bilməz. Diplomatik həmlələrin çox normal şəkildə qəbul edilməsi lazımdır",-deyə professor APA-ya açıqlamasında bildirib.
O, problemin müzakirələr yolu ilə həll edilməsinin son dərəcə vacib olduğunu bildirib: "Təbii ki, Azərbaycan torpaqları işğal altında qaldığı müddətdə heç kim Türkiyənin sərhədləri açacağını gözləməməlidir. Bu, Türkiyədə ictimaiyyətin çox sərt reaksiyasına səbəb olar. Hökumətin də bu işi görə biləcəyini zənn etmirəm. Ona görə də narahatlığa əsas yoxdur. Azərbaycanın bu məsələlərlə bağlı Türkiyə ilə ciddi müzakirələr aparmasında fayda var. Bu, Azərbaycan və Türkiyədən başqa ABŞ-ı da yaxından maraqlandıran bir məsələdir. ABŞ Qafqazda sabitliyə nail olunması baxımından indiyə qədər əldə edilmiş razılaşmalara Ermənistanın da daxil edilməsini istəyir və Türkiyədən bəzi şeylər tələb edir. Burada ən önəmli məsələ budur - işğal altında olan Azərbaycan torpaqları tamamilə azad edilib Dağlıq Qarabağ əvvəlki statusuna qaytarılmadan heç bir saziş imzalamaq mümkün olmayacaq".
Yusuf Halacoğlu bir neçə gün əvvəl Qars bölgəsində söylədiyi sözləri bir daha təkrarlayıb: "Mən orada sərhədlərimizin bizim namusumuz olduğunu təkrarladım. Ermənistan işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarından çıxmadıqca bölgədə sülh olmayacaq. Çünki o vaxt hər kəs başqa ölkənin torpağını işğal edər və iş bitib gedər. Bu məntiqlə yanaşsaq, Türkiyə də gedib Ermənistanı işğal edər. Ona görə də sərhədlərə hamı hörmət etməlidir. Biz qondarma "soyqırım"ı qəbul etməyəndən sonra Ermənistan istədiyi qədər bizə böhtan ata bilər. Bizim sərhəddimzi də qəbul etməyə bilər. Çünki Ermənistanın bizim sərhədlərimizi dəyişdirməyə gücü yoxdur. Bütün dünya bizim sərhədlərimizi qəbul edərkən, Ermənistan qəbul etməsin, guya nə olacaq ki? Ona görə də Ermənistan xoşluqla işğal etdiyi torpaqlardan çəkilməlidir. Ondan sonrakı müzakirələr daha asandır".
Bu arada, ABŞ prezidenti Barak Obamanın Türkiyəyə səfəri ilə bağlı dəyərləndirmələr davam edir. Politoloq Zərdüşt Əlizadənin fikrincə, Ankaranın Vaşinqtonla əlaqələrinin gücləndirilməsi Azərbaycanın xeyrinədir. "Sadəcə bu xeyri dərk eləmək və bundan düzgün istifadə olunmaldır",-deyə politoloq "Ekspress"ə açıqlamasında bildirib. Obamanın Azərbaycan prezidentinə zəng etdiyni xatırladan Əlizadə bəzi siyasi dairələrin vəziyyəti düzgün qiymətləndirmədiyi fikrindədir: "Əslində biz Obamannı Türkiyəyə uğurulu səfərindən sevinməliyik. Amerika prezidentinin sözlərinə görə, Türkiyə Amerikanın İslam dünyasında ən yaxın müttəfiqinə çevrilib. Bu müsbət hadisədir".
Türkiyənin Ermənistanla münasibətlərini normallaşdırmasına gəlincə isə, Əlizadə deyir:"Hər bir dövlət çalışır ki, qonşuları ilə münasibətləri normallaşdırsın. Münaqişə həll olunduqdan sonra Azərbaycanla Ermənistanın münasibətləri də normallaşacaq. Bu qaçılmazdır. Heç bir dövlət başqa bir dövlətlə əbədi düşmən ola bilməz".
Millət vəkili Fəzail Ağamalı da Türkiyənin regionda mövqeyinin güclənməsinin Azərbaycanın milli maraqlarına uyğun olduğunu deyir. Lakin "Amerikanın siyasəti Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılmasına hesablanıbsa, bu səfər barəsində nikbin deyiləm".
Ağamalı Türkiyəyə qarşı kampaniyanın əleyhinə olduğunu bildirib:"Türk cəmiyyəti, Türkiyə dövləti başqadır, bu gün hakimiyyətdə olan iqtidar başqadır. Bunları eyniləşdirmək lazım deyil".
X.Rüstəm
B.Nərimanoğlu