AzTV dünya kanalı olmaq istəyir

AzTV dünya kanalı olmaq istəyir


30.12.2008, 05:41

Bizsə soruşuruq: nəyinən Alış?

Ən baxımsız TV kimin gözünə kül üfürür?

Biz jurnalistlər arasında “nəyinən Alış?” lətifəsi çox məşhurdur. Birisi görməyə qadir olmadığı işi dilə gətirəndə bu lətifə yada düşür. Bu günlərdə AzTV-nin buraxdığı allı-güllü, yarlı-yaraşıqlı, amma içərisi çox məzmunsuz yazılar və yalanlarla doldurulmuş, gülməli istək və iddiaların əks olunduğu bir jurnal əlimə keçəndə də bu lətifənin “qəhrəmanı”, yazıq Alış kişi gözlərim önündə canlandı.
Bah, jurnal nə jurnal?! Iki göz lazımdır, baxsın. Ölçüləri adi standartdan da böyük, rəngləri par-par yanır, şəkillər adamın üzünə gülür, eynən AzTV-nin verilişləri kimi. Kosmetik bər-bəzək var, amma verilişlərinin mahiyyəti, məzmunu yox, yəni üzü bəzək, içi... tamam başqa şey. Zatən, bu kanal boş pafos və hay-küydən başqa nəyə qadirdir ki? O səbəbdən buraxdığı jurnal da belədir, vərəqlədikcə adamın əti tökülür. Heç bir ölçüyə sığmayan şit və bayağı tərifləri oxuduqca, az qala bütün dünyanın gecə-gündüz AzTV-nin duzsuz verilişlərinə baxdığının, hamının bu kanala “məftun” olduğunun “şahidi” olursan. Təbii ki, bu təriflərdən həm də hesabdar-sədr Arif Alışanovun son iki ildə təmir-tikinti işlərində və texnika alış-verişində böyük “xarüqələr” yaratdığı bəlli olur. Bəlli olur deyəndə ki, əslində bu nağıllar “Ekran-efir” qəzetinin və “TV plyus” jurnalının (məlumatlara görə, bu nəşrlərin hesabına AzTV hər rüb 187 min manat pul silir) daimi mövzularındandır. Amma teleradio işçiləri gününə həsr edilmiş (?) xüsusi buraxılışda AzTV-çilər tərifin barıtını yaman çoxaldıblar. Azərbaycandakı “rəy sorğuları” ilə ürəkləri soyumayıb Türkiyədəki bəzi adamları da üzdən-gözdən salıb tərif qopardıblar. Onlar da uydurublar ki, ölkələrindəki gül kimi kanalları bir yana qoyub, dünyaya uyğunlaşmaq üçün ancaq AzTV-yə baxırlar.
***
Tənbəllik eləməyib saydım: jurnalda 120 nəfərə yaxın şəxsin bir-birinin təkrarı olan “rəyləri” verilib. Əlbəttə, biz “rəy” verənləri də başa düşürük, adamı 1-2 dəfə verilişə çağırırlar, ya haqqında bir xəbər-filan verib, sonra da boğaz çəkirlər ki, ehtiyacımız var, amandır, bizi tərifləyin! Hamıya yaxşı tanış olan bu “əl-əli yuyar” prinsipinə söykənən “ziyalı rəyləri” ilə, həmçinin jurnaldakı elmi-tarixi baxımdan səhvlər və dolaşıqlıqlarla işimiz yoxdur. Amma bəzi məqamlarda ağını çıxaran bu “xüsusi” buraxılışdakı bir neçə tezis və iddialara mütləq münasibət bildirmək zorundayam.
***
Əvvəla, belə bir iddia və yalanla razılaşmaq çətindir ki, bu TV ölkəmizin ictimai-siyasi həyatının güzgüsüdür və “operativlik, bütün sahələrdə məlumatların düzgün, vaxtlı-vaxtında verilməsi AzTV-nin üstünlüklərindən biridir”. Əfəndim, hansı operativlikdən və ən gülməlisi hansı düzgünlükdən söhbət gedir? Iclas göstərmək nə vaxtdan bəri xəbər sayılıb, bu kanal nə vaxt və hansı önəmli hadisəni vaxtında, dürüst bir şəkildə efirə verib? Əgər belə olsaydı, onda bizim tamaşaçılar CNN-i qoyub elə AzTV-yə baxardı də. Özünüzü niyə aldadırsız, a bala? Bir televiziya ki, öz əsas xəbər buraxılışını hadisə ilə deyil, səkkizinci dərəcəli bir məlumatla başlaya, onun teleməkanda hansı üstünlüyü ola bilər? Axı bu xəbər verilişi deyil, ötən əsrin 60-cı illərinin aşağı səviyyəli təşviqat proqramıdır. Nə qədər bər-bəzək vursan belə, altındakı “material” çox aydın görünür.
***
Ikincisi, dönə-dönə vurğulayırlar ki, AzTV-də təzə texnologiyanın tətbiqi, yeni kamera və kranlar alınması, yeni işıq və montaj sisteminin quraşdırılması böyük nailiyyətdir. Doğrudan da texniki yeniləşmə vacibdir və indi toy şənlikləri belə ən müasir kamera və kranla çəkilir. Elə isə AzTV bu “nailiyyətin” nəyi ilə öyünür? Axı yuxarılar da bilir ki, bu kanalda dövlətin ayırdığı büdcə hesabına müəmmalı maliyyə əməliyyatları aparılır, gizli tenderlər keçirilir, şübhəli vasitəçilər tapılır, “şapka” mexanizmi işə düşür, heç kimin tanımadığı firmaların məhsulları dolayı yolla AzTV-yə gəlib çıxır və bütün bu əməliyyatları ört-basdır etmək üçün indi gözə kül üfürülür. Bəs əslində vəziyyət necədir?
AzTV-dəki mənbənin məlumatına görə, yenə də çəkilişə getməyə kamera tapılmır, montajda həmişə olduğu kimi növbədir. “Xəzər” və “Bahar” studiyaları üçün Almaniyadan alınıb quraşdırılmış işıq sistemi texnoloji cəhətdən çox köhnədir, həmin ölkədə istehsalatdan çoxdan çıxarılıb və bu səbəbdən də həmin işıqlarla işləmək çox çətindir. Məsələn, saat 14-ə təyin olunmuş çəkiliş üçün işıq quraşdırılmasına səhər saat 10-da başlamaq lazımdır ki, bir şey alınsın. Qeyri-mükəmməl sistem olduğu üçün operatorlar kompyuteri bir yana qoyub, dədə-baba qaydası ilə (uzun taxtalarla) işıq düzəldirlər. Bu da sizə Alışanovsayağı texniki nailiyyət!
***
Daha bir iddia ondan ibarətdir ki, “AzTV bizim teleməkandakı liderliyini qoyub saxlayır”. Görəsən, bu kanal nə vaxt lider olub ki, indi də onu qoruyub saxlasın? Bəlkə teleməkanda iki nüfuzlu sorğu şirkətinin eyni vaxtda apardığı gerçək reytinq cədvəlindən AzTV-də xəbərsizdirlər? Bəlkə bu cədvəldə ən axırıncı yeri tutduqlarını belə mənasız şüarla ört-basdır etmək istəyirlər? Yoxsa bu, dövlətin AzTV-yə ayırdığı 30 milyon manatlıq büdcənin hara və nəyə xərcləndiyini, yüzlərlə əməkdaşın maaşsız və qonararsız qalmasını gizlətməyin bir üsuludur?
Sən demə, Alışanov televiziyası özünü məktəb sayırmış və jurnalda da abır-həya eləmədən bunu iri hərflərlə yazırlar: “Azərbaycanda sonradan fəaliyyətə başlayan bütün telekanallar AzTV-nin məktəb olduğunu etiraf edirlər”. Yox, daha məktəb deyil... Gerçəkdən, Nahid Hacızadə, Ələkbər Abbasov, Mailə Muradxanlı, Qulu Məhərrəmli, Valid Sənani kimi jurnalistlərin, Vasif Babayev, Tariyel Vəliyev, Rövşən Almuradlı, Mehriban Ələkbərzadə kimi rejissorların çalışdığı televiziya əsil məktəb olub. Indi isə vəziyyət xeyli dəyişib, hazırda AzTV-də sənət qaydalarını bilməyən rejissorlar, toy operatorları, özəl TV-lərdən baş götürüb gəlmiş reportyorlar çoxalıb və bütün bunlar A.Alışanovun “kadr siyasəti” sayəsində mümkün olub. Çünki köhnələr çox şey bilir və sədri də yaxşı tanıyır, keçmişinə bələddirlər. Hər dəfə onlarla üzləşmək, bu adamları idarə etmək çox çətindir, yenilərsə hələ duza gedirlər? Sədr bu dəbdəbəli jurnalda qazandığı “uğurları”, məhz bu yeni kadrlarla qazandığından fəxrlə danışır və çox haqlı olaraq özünün 2 illik rəhbərlik dövrünü teleradionun ümumi tarixindən ayırır. Həqiqətən, bu, tamam başqa tarixdir.
***
Nəhayət, mənim bu replikanı yazmağıma səbəb olan əsas məqam haqqında. Öz yazdıqlarına özləri inanan və bundan ilhamlanan alışanovçular AzTV-nin son 2 ildə “qazandığı böyük uğurları” çox “təvazökarlıqla” yekunlaşdıraraq jurnalın ikinci səhifəsində öz məramlarını belə ifadə edirlər: “Qarşıda dünyanın ən aparıcı telekompaniyaları səviyyəsinə çatmaq, onlardan biri olmaq məqsədi durur”. Bərəkəllah! Bax, belə yerdə adam özünü saxlaya bilməyib soruşur: Nəynən Alış, hansı səviyyəynən?
Azad Akifoğlu