İranın Bəhreynlə münasibətlərində yenə problemlər yaşanır

İranın Bəhreynlə münasibətlərində yenə problemlər yaşanır


İranın Daxili İşlər Naziri Sadiq Məhsuli İran və Bəhreyn arasında yaranmış gərginliyi aradan qaldırmaq məqsədi ilə fevralın 24-də Menameyə səfər edib. Bu görüşdə Məhsuli Bəhreyn Kralı ilə görüş keçirərək İİR Prezidenti Əhmədinejadın məktubunu və İrana dəvətini krala çatdırıb. İSNA agentliyinin verdiyi məlumata əsasən, Məhsuli həmçinin bu ölkənin digər yetkililəri ilə də görüşüb və ikitərəfli münasibətlərin inkişafı və əməkdaşlıqla bağlı müzakirələr aparıb. Məhsuli bu barədə qəzetlərə bildirmişdir ki, “son günlərdə, bir sıra kütləvi informasiya vasitələri qərəzli və yalan məlumatlar yaymaqla iki İslam dövləti arasındakı münasibətləri pozmağa çalışır.”



İran Daxili İşlər Nazirinin Bəhreynə səfərinə səbəb Tehranla Mename arasında yaranmış soyuqluq olub. Xatırladaq ki, İranlı yetkili, parlamentin keçmiş sədri Əli Əkbər Natiqi Nuri İslam inqilabının 30 illiyi münasibəti ilə Məşhəd şəhərində çıxış edərək bildirmişdi ki, “Bəhreyn Pəhləvilər sülaləsi dövründə İrandan ayrılıb. Bundan əvvəl İranın 14-ci əyaləti olub və İran parlamentində millət vəkilləri ilə təmsil olunub.”

Natiqi Nurinin bu çıxışı Bəhreynli yetkililər tərəfindən bu ölkənin müstəqilliyinin və suverenliyinin İran tərəfində tanınmaması kimi dəyərləndirilib. Bahreyn buna etiraz olaraq qaz layihələri ilə bağlı aparılan ikitərəfli müzakirələri dayandırıb və İran gəmilərinin Bəhreyn sularında hərəkətini məhdudlaşdırıb. Bəhreynin üzv olduğu Körfəz Ölkələri Əməkdaşlıq Təşkilatı da öz içlasında İran rəsmilərinin Natiqi Nurinin sözlərinə görə üzr istəməsini tələb edib.

Son günlərdə İran yetkililəri durumu sakitləşdirmək məqsədi ilə Bəhreynin ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşdıqlarını bəyan ediblər. Xarici İşlər Nazirliyi bəyan edib ki, Bəhreynin ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşır və İran bu ölkənin torpaqlarına göz dikməyib.

İran Parlamentinin spikeri Əli Laricani də Bəhreynin süverenliyinə və müstəqilliyinə hörmətlə yanaşdıqlarını bildirib. Natiqi Nuri isə “Əl-cəzirə” telekanalına müsahibə verərək bildirib ki, onun Bəhreyn haqqında dedikləri düzgün başa düşülməyib. O bildirib ki, yalnız tarixi müqayisə apararaq Bəhreynin İrandan ayrılması faktını “Qacar, Pəhləvi və İslam respublikası arasında müqayisə aparmaq üçün” ifadə edib. O həmçinin qeyd edib ki, “məın təəsuf edirəm ki, tarixi araşdırma bizim Ərəb qonşularımızda narahatçılıq yaradıb. İran Bəhreynin hakimiyyətini tanıyır və bu ölkə ilə bərabər digər Ərəb dövlətlərinin də müstəqilliyinə hörmətlə yanaşır”.

Buunula son bir ilyarımda ikinci dəfədir ki, İran rəsmiləri Bəhreynin süverenliyini və müstəqilliyini şübhə altına aldığından Bəhreyn yetkililərinin könlünü almağa çalışırlar. Keçən il “Keyhan” qəzetində Ali Dini Rəhbərin nümayəndəsi və qəzetin baş redaktoru Hüseyn Şəriətmədari elə adıçəkilən qəzetdə yazmışdı ki, “Bəhreyn İranın torpağı olub və oranın xalqı istəsə ana vətənə birləşə bilərlər.”

Bəreyn Fars körfəzin cənubunda yerləşir. Oarda yaşayan xalq Ərəb dilli və 70 faizi Şiə olsa da hakimiyyət azlıq təşkil edən Sünnilərin əlindədir. Bəhreyn və digər Ərəb ölkələri İranın nüfuzunun güclənməsi və bu ölkələrə təsirindən ciddi ehtiyat edirlər. Bir sıra Ərəb liderləri İranın “Şiə ayparası” yaratmaq siyasətindən də daim narahatlıq keçirirlər. “Şiə ayparası” İran, İraq və Bəhreyni nəzərdə tutan nəzəri bir sistemdir ki, bu gerçəkləşdiyi təqdirdə Fars körfəzinin strateji açarı İranın əlinə keçə bilər. Çünkü bu “ayparanı” tamamlayan ölkələr körfəzin cənubunu, şimalını və qərbini əhatə edir. İran tarixdə bəzi vaxtlarda Bəhreynin hakimiyyətini ələ keçirə bilib. 1971-ci ildə BMT-nin nəzarəti ilə keçirilən referandumda Bəhreynlilər müstəqilliklərini yenidən bərpa edə bilmişdilər. İran bu tarixdən bəri bu ölkəni rəsmi şəkildə müstəqil ölkə kimi tanıyır.araztm