AZƏRBAYCANDA BENZİN QITLIĞI YARANA BİLƏR

AZƏRBAYCANDA BENZİN QITLIĞI YARANA BİLƏR
Bakıdan Əfqanıstandakı Amerika qoşunlarına yanacaq daşınacaq



Azərbaycandan Əfqanıstandakı NATO qüvvələri üçün yanacaq daşınacaq. Britaniyada çıxan nüfuzlu “Guardian” qəzetinin yazdığına görə, NATO ölkələri Əfqanıstanda “Taliban” dəstələrinin güclü müqaviməti ilə üzləşən qüvvələrinə təchizatları çatdırmaq üçün alternativ marşrutlar axtarışındadır və bu məqsədlə müxtəlif ölkələrlə danışıqlara başlayıb (“BBC World”). Qəzet yazır ki, son vaxtlar NATO-nun Əfqanıstandakı təchizatlarına hücumların artması alyansı Əfqanıstanla şimaldan qonşu olan keçmiş sovet ölkələri ilə təcili sövdələşmələri yekunlaşdırmağa vadar edir.
Belə ki, NATO Türkmənistan, Özbəkistan və Tacikistanla bu məsələyə dair danışıqlar aparır. Razılaşma əldə olunarsa, bu, rəsmilərin dediyinə görə, artıq baş vermək üzrədir, NATO qüvvələri üçün yanacaq Bakının neft emalı zavodlarından və Türkmənistandan nəql etdiriləcək.
Hazırda isə NATO qüvvələri üçün yanacaq əsasən Pakistandakı neft emalı zavodlarından gəlir. Kontingentləri Əfqanıstanın nisbətən sakit şimal hissəsində yerləşən Almaniya ilə İspaniya ayrıca Rusiya ilə hava daşımalarına dair danışıqlar aparırlar. Qəzet yazır ki, NATO, Əfqanıstan təchizatlarının Pakistan və Aden körfəzindəki dəniz quldurlarından yan keçməsini təmin etmək üçün hətta Ukrayna ilə Belarus kimi uzaq ölkələrlə danışıqlar aparılır.
NATO-dan “Guardian”ın yazdığını təsdiq ediblər. Alyans rəsmiləri bildiriblər ki, alyans Özbəkistan, Qazaxıstan və Türkmənistan da daxil olmaqla, bir necə Mərkəzi Asiya ölkəsi ilə Əfqanıstana yeni təchizat yollarına dair danışıqlar aparır. NATO nümayəndəsinin BBC radiosuna bildirdiyinə görə, bu danışıqlar alyansın aprel ayında Rusiya ilə sövdələşmə imzaladıqdan sonra başlayıb. Amerikanın NATO-dakı səfiri Kurt Volker deyib ki, nəql yolu Pakistandan keçən hərbi təchizatlara son hücumlar hərbi cəhətdən mühüm olmasa da, ciddi narahatlıq doğurur. Təkcə ötən həftə sonu Pakistanın Peşəvər şəhərində NATO təchizat bazasına edilən basqın nəticəsində 200 çox konteyner dağıdılıb.
Qeyd edək ki, bir neçə həftə əvvəl Amerikanın Avropadakı silahlı qüvvələrinin komandanlığından yüksək səlahiyyətli rəsmi Bakıda olaraq prezident İlham Əliyevlə Əfqanıstandakı NATO qüvvələrinin təchizatına dair danışıqlar aparıb. Lakin danışıqların nəticəsi haqda açıqlama verilmirdi. “The Guardian” qəzetinin məlumatından isə görünür ki, rəsmi Bakı Əfqanıstandakı NATO qüvvələrini yanacaqla təmin etməyə razılıq vermək üzrədir. Bu, Əfqanıstandakı əməliyyatlara başçılıq edən ABŞ üçün mühüm strateji anlaşmadır. Çünki Pakistandakı qeyri-stabil vəziyyət Əfqanıstandakı NATO qoşunlarının təchizatına ciddi problem yaradır. Azərbaycan onsuz da öz hava məkanını Əfqanıstana uçan NATO təyyarələri üçün açıb, həmçinin alyansa aid hərbi-nəqliyyat təyyarələri yanacaq götürmək üçün Bakıya enmək icazəsi var. Əgər sözügedən anlaşma əldə edilsə, Bakı səmasında tez-tez Əfqanıstana silah-sursat və digər təchizat materialları daşıyan NATO təyyarələrini görmək mümkün olacaq. Yanacaq isə Bakıdakı neftayırma zavodlarından gəmi-bərə ilə Türkmənistana, oradan isə quru yoluyla Əfqanıstana daşına bilər. İqtisadi baxımdan bu anlaşma Azərbaycanın neft sənayesi üçün sərfəlidir. Çünki NATO aldığı yanacağın pulunu dünya qiymətləri ilə və nəğd ödəyir. Lakin bəzi ekspertlərə görə, Bakıdakı neftayırma zavodlarının gücü Əfqanıstandakı NATO qoşunlarını yanacaqla təchiz etməyə imkan verməyə bilər. Bu zavodlar hazırda həm daxili tələbatı ödəyir, həm də Gürcüstan və İrana benzin satır. Digər tərəfdən, İraqdakı Amerika qoşunları üçün də Bakıdan yanacaq göndərilir. Əgər Əfqanıstandakı NATO qüvvələrinin təchizatı barədə də razılaşma əldə edilsə, Azərbaycanın özündə yanacaq qıtlığının yaranması mümkündür.
Fərhad MƏMMƏDOV