قاراباغ حاکيمی ايبراهيم خان جاوانشير قه‌جه‌ر حوکومتی طرفيندن آرخايينليق الده ائتمک اوچون اوز دوشونجه‌لی قيزی آغابهييم خانيم جاوانشيرين قه‌جه‌ر شاهئ فتحعلی‌شاه‌لا ائولنمه‌سی آغا به‌ييم خانيمين عقيده‌سينه رغما مصلحت بيلدی.
آما دوشونجه‌لی شاعره قيز هئچ واخت بو ائولنمه‌يه بويون ايمه‌دی. اچيقجاسی بو کی فتحعلی‌شاهين عومرونون سونونا ده‌ک آغابهييم خانيما اليده يئتيشمه‌دی. قومدا اولان يئرلی تورکلردن ساوای آغابهييم خانيملا ياناشی تورک تايفالارينی ان‌زنگين‌لريندن اولان به‌ی‌ديللی (بيگدلی) طايفاسی ايسه قومون اکين يئرلرينی و نار باغلارينی آلاراق، قوم يوردو رسمی حالدا اولاراق تورکلرين الينه کئچدی. (تاسف‌لر اولسون کی قومداکی به‌ی‌ديللی‌لر داها تورکجه‌نی اونوتموشلار).
بو تاريخ‌ده‌ن اونجه‌ايسه قومدا ياشايان تورک‌ائللريندن قالان ايزلره داغ، بولگه و چای آدلاريندا توش گليريک، هابئله تورکولوق باخيميندان آنا تورکجه‌لردن ساييلان خلج تورکلری قومون اوزونده و هه‌نده‌وری خلجستان‌دا ياشامالاری و قومون اوز آدی‌نين تورکجه‌اولماسی قوم شه‌هه‌رينين ان اسکی چاغلاردان تورک يوردو اورماسينی ثوبوت ائدير.
آنجاق قجر شاهی آغابهييم خانيمی اوچ‌يوز کنيزی‌ايله بيرگه قوم شه‌هه‌رينه سورگون ائتدی. گنج شاعيره آغابهييم تهراندا اوزونو غوربت‌ده دوياراق (تهران جنته دونسه ياددان چيخماز قاراباغ) شعرينی يازديسا، قوم شه‌هه‌رينده اوزونو آذربايجاندان اوزاق دوياراق بو شه‌هه‌رده قالماغی تام رغبت‌له قارشيلادی. اونون قوم شه‌هه‌رينی اوزونه ايچگين سايماسينا اساس سبب قومدا ياشايان تورکلر اولموشدور.
ايندی‌ليکده قومدا و اطراف کندلرينده و شه‌هه‌رلرينده (جعفرينه، قازيران، دستجرد) ياشايان تورکلرين سايی آلتی‌يوزمين‌دن آرتيق‌دير.
آرتيرمالئ‌دير کی شاهسئوه‌نلرين بير چوخ طايفالارئ کئچمش‌ده اولوغو کيمی قومدا داوار ساخلاماغا مشغولدورلار کی، اونلار اوز ديللرينه، مدنيت‌لرينه تام رغبت و تعصوبله ياناشيرلار. حالئ حاضيردا قومون اوزونده يئرلی آذربايجان تورکلرينده‌ن ساوای آذربايجانين باشقا بؤلگه‌لريندن کؤچوب گلنلرده ياشاماقداديرلار. کؤچوب گلنلر سيراسيندا همدان، اردبيل، ايراق(اراک)، ساوا، دوغو آذربايجان، باتئ آذربايجان، قزوين، اردبيل ولايتلريندن گلن اهالی داها چوخراق گؤزه چارپير.
آمما ايندي بو بؤلگه‌لرين آداملارئ آراسيندا علاقه‌لرين چوخالماسئ يئني بير تورك ديلي‌نين يارانماسينا گليب چيخميشدير. دئمه‌ك اولار كي، بو يئني لهجه‌نين ادبي ديليميزه ياخين بير ديل كيمي ده‌يه‌رلنديرمك اولار.تاسوفلر اولسون كي، قومدا توركلره باخيشلار دوزگون دئييلدير. بير چوخ يئرلرده تاپداقلارا و تووهينلره معروض قاليريق. ياخين كئچميش‌ده بير شايعه‌نين نتيجه‌سينده توركلر ياشايان بؤلگه‌ده بير چاخناشما اوز وئرديكده قومون قزئتلري آنجاق توركلرين مدنيتسيزليكلريني بو چاخناشمايا سبب بيله‌ره‌ك بو ساحه‌ده مانئور وئرديلر. [بو شايعه‌ده ميللتين مذهبي عقيده‌سي اويناشا توتولموشدور]
ديل‌دن ساواي قوم شه‌هه‌رينده توركلرين، عادت عنعنه‌لري، فولكولورلاري و مدنيت‌لري جالاغلانا و بيرله‌شمه‌ده‌دير. قوم توركلري بوتون توركلر كيمي تام شرافتله ياشاييرلار.
هله قوم توركلرينين بير كيتابخاناسي‌دي يوخدور، بو ائله بير حالدادير كي، ايرانين ان بويوك كيتابخاناسئ قومدا يئرلشير.
آدينا بير نشريه‌ده تورك مدنيتينه و ديلينه آزاجيق يئر وئريلميشدير. ائله بو آزاجيق يئري‌ده بعضا گؤزو گؤتورمه‌يه‌ن واردير. كوتله‌لر طرفينده‌ن تورك ديلينه و مدنيتينه رغبت گؤسته‌ريلمه‌سينه رغما هله «نور» آدينا قومون تيلي‌ويزيا كاناليندا توركلره حتي بير ثانيه‌ليك‌ده يئر وئريلمه‌ييبدير. بو دا ائله بير حادادير كي، قوم توركلري طرفيندن يارانان تؤره‌نلر اؤز نوعوندا تاي‌سيزدير. حتي عاشورا و تاسوعا گونلرينده بيزيم آغئ تؤره‌نيميز تماميله سانسور اولونور. اوميد كي، قوم توركلري ده باشقا تورك ائللريميزله ياناشئ مسئوللار طرفيندن عزيز توتولسون و گونو ـ گوندن داها آرتيقراق ديليميز و مدنيتيميز ايره‌لي‌له‌سين.
او گونون اوميدي ايله
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder